Arteriyel Kan Gazı, Vücuttaki asit baz dengesinin ve solunum dengesinin tespiti için arteriyel kan, yani atardamardan alınan kan, oksijen paO2 ile karbondioksit paCO2 parsiyel basınçlarının, oksijen saturasyonun SpO2, pH ve bikarbonat HCO3 değerlerinin ölçümü arteriyel kan gazı ile analizi yapılır. Arteriyel kan gazı analizi hastanın metabolik ve solunum fizyolojisi hakkında bilgiler veren önemli bir laboratuvar yöntemidir.
Kan gazı raporunda ilk pH değerine bakılır. Bu amaçla kandaki pH, paO2, paCO2, HCO3 değerleri incelenir. Çünkü pH en önemli yaşamsal değerleri oluşturur.
Arteriyel kan gazı, kan damarlarına bağlı dolaşım sisteminin en önemli olan organlarındandır. Görevi ise kanı vücudun farklı bölümlerine taşımaktır. Ana temel kan damarı türleri atardamarlar-arter ve toplardamarlar-ven'dir. Atardamarlar kanı kalpten alıp vücudun farklı bölümlerine taşır. Toplardamarlar da vücuttaki kanı kalbe taşırlar. Akciğerlerin kan ile solunum arasında gaz iletim olanağını sağlar. Genel anestezi üzerine yapılacak herhangi bir girişim öncesi anestezilerin normal değerlendirdiği, cerrahi yönden yapılan bir tetkiktir. Bazen solunum sıkıntısı çeken hastalarda akciğerin işlevini, zehirli gaz ile boğulmalarda akciğer hasarının bir nevi derecesini gösterir. Özellikle testlerde kullanılan kan doku ile teması olmamasına rağmen, doğrudan kalpten pompalanan kan olması gerektiği gibi kan gazı tetkiki için kan atardamarlardan alınır. Bu küçük atardamar kesilse bile arterler vücut tarafından koruma altına alınır.
Sonuç olarak arter kanı damar üzerinden görülerek değil de artere yönelik nabız hissedilerek alınır.
Arteriyel kan gazı genelde acil durumlarda ve hasta kontrol altında tutulan değerli bir testtir.
Arteriyel kan gazı için en çok kullanılan damarların başta olmak üzere atardamarlardır. Sırasıyla radial, brakial ve femoral arterlerdir.
Arteriyel Kan Alma Damarları
Radial Arter-Bilek Atardamarı; Özellikle en çok tercih edilen arter gazı alım yeridir. Arterin cilde olan mesafesi 0.6 mm-1,1 cm'dir. Bu arter için en kolay şekilde elle hissedilmesidir. Çünkü artere kolaylıkla ulaşılabilir ve gereksiz yere hastadan kan almak için birçok kez iğneyle işlem uygulanmaz. En çok tercih edilmesinin diğer bir sebebi ise kan alımı sonrası kanama bastırılma ile durdurulabilir.
Brakiel Arter-Kol Atardamarı; En fazla sıklıkla tercih edilen bölgedir. Radiel arterden kan alınmasına engel durumlarda alınır. Aksi durumlarda radikal artere göre daha derinde olmasıdır. Cilde olan mesafesi 0,7 mm-1.5 cm'dir. Palpasyonu, yani hissedilmesi şekli radial artere göre daha zor olmasıdır. Bu yüzden brakiel arterden kan almak için çok dikkatli bir şekilde yapılması gereken bir işlemdir.
Femorel Arter-Kasık Atardamarı; bu damar arter kan gazı alma yeridir. Radial ve brakiel arterden kan alınması engellenen durumlarda tercih edilmesidir. Femoral arter-kasık arteri üçüncü arterin arasında en derinde olanıdır. Cilde olan mesafesi 2 cm-4 cm'dir. Femoral arter, femoral ven ve femoral sinir ile birleşik olarak seyreder. Bazen de femoral ven'e ulaşılması alınan kan gazındaki değerlerin yanlış bulunmasına neden olur. Aynı zamanda femoral sinirlerin tahrip edilmesi halinde hastanın yürüme işlevini bozar.
