Gaz Basıncı Gaz basıncı, açık hava basıncı ve kapalı hava basıncı olmak üzere ikiye ayrılır. Hava, içinde bulunduğu bütün cisimlere gaz basıncı uygular. İlk kez deneysel olarak açık hava basıncının ölçümünü Torricelli yapmıştır. Cam bir boru cıva ile doldurulup, yine cıva dolu bir kaba açık ağzı cıva içine gelecek şekilde batırılırsa, bir süre sonra borudaki cıva seviyesi biraz düşerek dengenin sağlandığı gözlenir. Bunun nedeni, açık hava basıncının cıva dolu kabın içindeki cıva basıncına eşit olmasıdır. Deniz seviyesinde cıva yüksekliği 76 cmHg'dir. Çanaktaki cıva yüzeyine etki eden açık hava basıncının, cıva sütununun basıncına eşit olması gerekir. Cıvanın basıncını bulursak, açık hava basıncını da bulmuş oluruz. Açık hava basıncının ölçümü için kullanılan aletlere barometre denir. Kapalı kaplardaki gazın basıncı, hacim ile ters orantılıdır. Sıcaklık sabit kalmak şartıyla hacim azaldıkça basınç artar. Hacim sabit kalmak şartıyla sıcaklık arttıkça basınç da artar. Molekül sayısı ile doğru orantılıdır. Hacim sabit kalmak şartıyla molekül sayısı arttıkça basınç artar. Kapalı kaplardaki gazların basınçlarını ölçmek için kullanılan araçlara ise manometre denir. Gaz Basıncının Genel Özellikleri Nelerdir?
Boyle-Mariotte Kanunu Gaz basıncında bir miktar gazın sıcaklığı sabit kalmak koşuluyla, basıncı ve hacminin çarpımı daima sabittir. Gazın hacmi değiştikçe basıncı da ters orantılı olarak değişir. Buna Boyle-Mariotte kanunu denir. Gay-Lussac Kanunu Bir miktar gazın hacmi sabit tutulduğunda, basıncı sıcaklık ile doğru orantılı olur. Sıcaklık artarken gaz basıncı artar. Sıcaklık azalırken gaz basıncı azalır. Gazlardaki sıcaklık Kelvin derecesi olarak alınır. Kelvin derecesi "K" sembolü ile gösterilir. Sıcaklık santigrat olarak verilmiş ise Kelvin derecesine çevrilir. Santigrat derecesi "C" ile gösterilir. Buna Gay-Lussac kanunu denir. Ekstra Bilgiler Gaz basıncı ile ilgili diğer önemli bir konu ise ideal gaz yasasıdır. İdeal gaz yasası, bir gazın basıncı, hacmi ve sıcaklığı arasındaki ilişkiyi açıklayan bir denklemdir. Bu denklem PV = nRT olarak ifade edilir, burada P basınç, V hacim, n mol sayısı, R gaz sabiti ve T mutlak sıcaklıktır. İdeal gaz yasası, gazların davranışlarını anlamak ve tahmin etmek için önemli bir araçtır. |