Maddenin Gaz Hali
Maddenin Gaz Hali, Maddeler katı, sıvı, gaz ve plazma olmak üzere dört fiziksel hali bulunur. Maddenin bu dört halden birinde bulunması basınç ve sıcaklığa bağlıdır. Buna suyu örnek verecek olursak, su, atmosfer basıncı altında ve 0°dereceden düşük sıcaklıklarda katı yani buz halde olur, 0° derece ile 100° derece arasında sıvı yani su haldedir, 100° derecenin üzerinde ise gaz yani su buharı halinde bulunur.
Katıları oluşturan tanecikler arası çekim kuvvetleri çok fazla olduğundan, tanecikler arası boşluklar çok az ve bunun yanında taneciklerin hareketleri de kısıtlıdır. Sıvılarda ise tanecikler arası çekim kuvvetleri katılara göre daha zayıf olduğundan taneciklerin hareketi katılara göre çok daha fazladır, aynı zamanda sıvılar bulundukları kabın şeklini alırlar. Gazları oluşturan taneciklerin arasındaki kuvvetler çok çok zayıf olup tanecikler arası uzaklık çok büyük olmaktadır. Bu sebeple gaz tanecikleri sürekli hareket halinde olurlar ve gelişigüzel hareket ederler. Bu hareket sırasında birbirleriyle ve sıkıştırıldıkları cismin iç yüzeyine (Çeper) esnek çarpmalar yaparlar. Maddenin gaz hali, tanecikler arası boşluklar sebebiyle kolaylıkla sıkıştırılabilir. Gaz tanecikleri kabın çeperlerine uyguladığı kuvvet, gaz basıncı olarak bilinir. Gazlar içinde bulunduğu kabı doldurma şekli genişleyerek olur. Kokulu olan bir gaz odaya bırakıldıktan bir süre sonra odanın her tarafında hissedilmeye başlanır.
Gazın Kapladığı Hacim; Maddenin gaz hali ve katı haldeki hacimleri basınca bağlı olarak hemen hemen hiç değişmemektedir.
Sıcaklık karşısında ise çok az değişmektedir. Oysaki gazların hacimleri, sıcaklık ve basınçla çok miktarda değişmektedir. Bu durumda 1 mol (Mol; 6,02x1023 sayısı kadar tanecik için kullanılan birimdir.) gazın hacmi sıcaklık ve basınç koşularında farklı büyüklüklerde olacaktır. Aynı sıcaklık ve basınç koşullarında farklı cinsteki katı ve sıvıların 1 mol hacmi de birbirine benzemez. Gazların ise 0°C ve 1 atmosfer basınç koşullarındaki mol hacimleri yaklaşık birbirine eşittir.
Gazlarda Kinetik Teori; Kinetik teori maddenin gaz hali ve gazların davranışlarında görülen düzenlilik genel olarak açıklayabilmek için geliştirilmiş bir modeldir. - Buna göre, maddenin gaz hali, birbirlerinden oldukça uzakta bulunan atom veya molekül taneciklerden oluşmaktadır.
- Gaz tanecikleri her yöne doğru doğrusal ve hızlı hareket ederler. Bu nedenle gazda bulunan atom veya molekül tanecikleri hem birbirlerine hem de bulundukları cismin yüzeyine çarparlar.
- Maddenin gaz halinde bulunan atom veya molekül taneciklerinin çarpışmaları esnektir. Çarpışmalarda atom veya molekül taneciklerinin yalnız hızları ve hareket yönleri değişir.
- Gazın atom veya molekül tanecikleri birbirini etkilemeyen, aralarında yok denecek kadar çekim kuvveti olmayan ve birbirinden bağımsız atom ya da molekül tanecikler olarak kabul edilir.
- Maddenin gaz hali atom veya molekül taneciklerinin kinetik enerjisi ortam sıcaklığına bağlıdır. Bütün gazların aynı sıcaklıkta ortalama kinetik enerjileri de aynıdır.
Bu çarpışmalar sırasında, maddenin gaz hali durumunda atomlardan ya da moleküllerden birbirlerine enerji geçişi de olmaktadır. Ancak çarpışmadan önceki toplam kinetik enerji, (Ek1) çarpışmadan sonraki toplam kinetik enerjiye (Ek2) eşittir. (Ek1=Ek2)
Bu kabullenmelere göre hareket eden maddenin gaz halindeki taneciğinin kinetik enerjisi (Hareket enerjisi); Ek=1 mö2 bağıntısı ile bulunur. Bağıntıdaki, kütle (M) yerine bir taneciğin kütlesi (M) alınırsa Ek=>Mö2 bağıntısı oluşur.
Buda, M=Gaz taneciğinin kütlesi ö=Gaz taneciğinin ortalama hızını belirtir.
19.01.2024 05:05:29
Maddenin Gaz Hali ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
