Nitrojen Gazı
Nitrojen Gazı, havanın %78'ini Mars atmosferinin ise %3'ünden daha azını kapsayan bir gazdır. N simgesiyle gösterilen nitrojen gazının diğer adı azottur. Atom numarası 7, elektron sayısı 7, element serisi ametal, görünümü renksiz, atom ağırlığı ise 14, 0067(2) g/mol dür. Nitrojen gazı, bütün canlı dokularında yer alır. Kokusuz, tatsız, yanıcı özelliği olmayan ve genel olarak âtıl bir gazdır.
Sıvı halde de renksiz ve kokusuz olan bu gazın bileşikleri gıdalar ve gübrelerde bulunur ve aynı zamanda amino asit, siyanür, amonyak ve nitrik asit gibi önemli bileşikleri de oluşturur. Bitkilerin nitrojen gazı ile direkt olarak solunum yapamamalarından dolayı nidrojen gazını toprakta bulunan azot bileşiklerinden sağlarlar. Bu sebeple bitkilerin köklerinin nitrojen açından zengin olan gübrelerle beslenmesi gerekir. Nitrojen gazının en önemli kullanım şekli havada bulunan nitrojen gazından nitratlar halinde oluşturulan gübrelerdir.
Nitrojen gazının tarihçesi
Nitrojen gazının, 1772 tarihinde bu gazı zehirli hava ya da sabit hava olarak isimlendiren Daniel Rutherford tarafından resmen keşfedildiği bilinmektedir. Havayı oluşturan elementlerden birinin yanma özelliği olmadığı Nutherford tarafından bilinen bir gerçekti. Nitrojen gazı aynı zamanda Carl willhelm Scheele, Joseph Priestley ve Henry Cavendis tarafından araştırılmakta olan bir gazdı.
Antonio lavoisier ise azotu Yunanca azotos yani cansız anlamına gelen azote olarak adlandırmıştır.
1790 yılında ise azot Fransız kimyager Jean Antonio Chaptal Yunanca sodyum karbonat anlamı taşıyan nitron ile Fransızca üreten anlamı taşıyan ve Yunancadan gelen gene sözcüklerinin bir araya getirilmesi ile ortaya çıkmıştır.
Periyodik tablo, uygun katalizörler veya elektrik arkı yardımı ile hidrojen ve oksijen ile birleşip azot monoksit ve amonyak oluşturur. Lityum ile doğrudan birleşip diğer alkali ve toprak alkali metalleri ile kızıl derecede birleşip nitrürleri meydana getirir. Baryum oksidin ve alkallerin karbon varlığında nitrojen gazı ile ısıtılmasıyla siyanür elde edilir.
Nitrojen gazının elde edilmesi
Laboratuvar ortamlarında toprak alkali metal azotürlerinin ve sodyumun ısıtılması ile veya amonyum nitritin ısıtılması ile katkısız olarak elde edilebilir. Endüstride hidrojen gazının elde edilmesi havanın sıkıştırılması ve sıvı havanın ayrımsal damıtılması tekniğiyle yapılır. Elde edilen nitrojen gazı çoğunlukla amonyum sentezinde kullanılır ve çelik tüplerde 150 atmosfer basıncı altında pazarlanır.
Laboratuvar ortamında saf olarak nitrojen gazı elde edebilmek için amonyum nitrat ısıtılır. (NH4NO3=N2+ 2H29)
Amonyum nitrat bulunmuyorsa sodyum nitrat ile amonyum klorür birlikte ısıtıldığında amonyum nitrat görevi görür. Elde edilen hidrojen gazının kuru olması isteniyorsa bu gaz sülfürik asitle yıkama şişesinden geçirilmelidir.
Suda gayet az eriyen nitrojen gazı, oda sıcaklığında 100 hacim su içerisinde 1,5 hacim eritilebilir. Yoğunluğu havadan daha hafif olan nitrojen gazının sıvılaşma noktası oksijenden daha aşağıda olmasından dolayı oksijenden daha önce buharlaşır.
Nitrojen gazı kullanım alanları
Kimyasal gübrelerin yapımında güvenlik amaçlı sıvı patlayıcılar üzerini örtmek için kullanılan nitrojen gazı, gıda sektöründe ise paketlenmiş gıdaların raf ömrü ve tazeliğini korumak amacıyla kullanılmaktadır. Aynı zamanda paslanmaz çelik üretiminde, inert nemsiz ve oksitleyici olmamasından dolayı lastik basıncının en iyi bir şekilde korumasını ve daha düşük yakıt tüketimi sağlamak için otomobillerin ve uçak tekerleklerinin dolumunda, kimyasal açıdan eylemsiz olması sebebiyle yüksek sıcaklık termometrinin doldurulmasında ve tümleşik devre, diyot ve geçirgeç gibi elektronik bileşenlerin üretilmesinde nitrojen gazı kullanılmaktadır.
19.01.2024 08:28:15
Nitrojen Gazı ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
