Uçan Balon Gazı
Uçan balon gazı, helyumdur. Helyum atmosferde çok az bulunmaktadır. Helyum hidrojenden sonra gelen en hafif gazdır. Kokusu ve rengi yoktur. Soygaz olduğu için tepkimeye girmez. Helyumun atom numarası 2'dir. Her elementte olduğu gibi, helyumda da ilk elektron yörüngesinde maksimum olan elektron ikidir. Oda koşullarında helyum gaz halindedir gerçi doğal koşullarda helyumu başka hallerde görmek doğal koşullarda zordur çünkü erime noktası -272,05 °C kaynama noktası ise -268,785 °C'dir.
Bu değerler mutlak sıfıra çok yakın olduklarından dolayı laboratuvar koşullarında sağlamak bile çok zordur. Yoğunluğu ise 0,1785 g/l'dir, yani havadan bile hafiftir, bu yüzden de sıcak hava balonlarında ve zeplinlerde kullanılmaktadır.
Hidrojen gazı helyum gazından daha hafif olmasına rağmen yanıcı bir gaz olduğu için uçan balon ve zeplinlerde helyum kullanılır. Çünkü helyum hiçbir yanma tepkimesinde yer almaz, bu yüzden güvenlidir. Havadan bile daha hafif olan helyum gazı sayesinde rengarenk uçan balonları elinizden bıraktığınızda yoğunluğundan dolayı balonun gökyüzüne yükseldiğini görürsünüz. Her 20.000 tane küçük helyum balonu bir insanın ağırlığını 6 kg azaltır.
Uçan balon gazı güvenli midir?
Evet uçan balon gazı helyum yanıcı bir gaz değildir ve güvenlidir ancak onu güvenli hale getirmek için yani havadaki diğer gazlardan ayırmak hiç de kolay değildir. Helyum hazı atmosferde 1/200.000 oranında bulunuyor olmasına rağmen, sıvı havanın ayrımsal damıtılmasıyla elde edilemez.
Çünkü helyumun atmosferdeki diğer birçok gazın aksine Joul-Thompson katsayısı pozitif değildir. Bu da onun sıkıştırılmak suretiyle sıvılaştırılmasını engeller ve havadan elde edilmesini imkânsız duruma getirir.
Uçan balon gazı helyumun dalgıçlarda meydana gelen vurgunu önlemede etkili olduğunu biliyormuydunuz?
Dalgıç tüpleri de sıvı hava yerine helyumla karıştırılmış oksijen kullanılmasının sebebi vurgun diye tabir edilen olayı önlemektir. Joul-Thompson katsayısının pozitif olmayışı bu defa yarar sağlamaktadır, çünkü yüksek basınçta sıvılaşmayan helyum gazı, dalgıçlar yukarı doğru çıkarırken yüksek basınçtan düşük basınca hızla geçişte oluşan çözünürlük farkından dolayı kanda baloncuklar oluşturarak dalgıçların felç geçirmesini engeller bu yüzden dalgıç tüplerinde %20'si oksijen %80'i helyumdan oluşur.
Ayrıca uçan balon gazı helyum gazı sıvı roket yakıtlarının basınç altında tutulmasında kullanılır. Sıvı helyum NMR cihazlarında soğutma amaçlı da kullanılmaktadır. Maalesef Türkiye'de kullanılan bazı uçan balonlarda helyum gazı kullanılmamaktadır. Bunun yerine kostikin içine atılan alüminyum talaşlarının oluşturduğu bir tepkime sonucu açığa çıkan helyum gibi havadan hafif, yakıcı, yanıcı ve oldukça zehirli bir gaz kullanılır. Bu gazı solumak buyuk ihtimalle ölüme sebebiyet verir.
19.01.2024 23:47:34
Uçan Balon Gazı ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
