Asal gazların bir diğer ismi de soy gazlardır. Asal gazlar, birbirleri ile çok fazla benzer özellik taşıyan bir kimyasal gruptur. Standart durum ve koşullar altında bu kimyasalların tamamı çok düşük seviyede kimyasal reaktifliğe sahip olan, kokusuz, renksiz bir yapıya sahip olan tek atomlu gazlardır. Helyum, neon, argon, kripton, ksenon ve radyoaktif olan radon elementleri doğada saf halde bulunan altı asal gazdır. Periyodik tabloda bulunan ilk altı periyot için asal gazlar tamamen periyodik tablonun 18. Grubunda (daha önceden koyulmuş olan ismi ile 0. Grupta) bulunurlar. Ancak bu durum yedinci periyot açısından geçerli değildir. 18. Grubun bir sonraki üyesi olarak kabul edilen ununoktiyum maddesi muhtemel bir asal gaz değildir. Bu madde yerine, 14. Grubun bir üyesi olarak kabul edilen ununkuadyum maddesi asal gazlara benzer kimyasal özelliklere sahiptir. Asal gazların nitelendirilmesi en iyi şekilde atom yapısının modern teorileri ile açıklanabilir. Asal gazların yapısında en dış tarafta bulunan kabuk tamamen elektronlarla dolu bir şekilde durur. Bu sebepten dolayı da kimyasal tepkimelere olan eğilimleri oldukça düşüktür. Bu nedenle de şimdiye kadar sadece birkaç yüz tane asal gaz bileşikleri elde edilebilmiştir. Bütün asal gazların her birinin erime ve kaynama noktaları birbirine çok yakın seviyededir. (Farklar sadece 10°C derece veya 18°F derece olabilir.) Bu nedenden dolayı da bu asal gazlar küçük sıcaklık aralıkları içerisinde sıvı bir halde bulunurlar. Neon, argon, kripton ve ksenon gazlarının sıvılaştırılması işlemi görmesi ve ayrımlı damıtma yöntemleri kullanarak havadan bir geçiş elde edilir. Helyum gazı ise doğal gazdan ayrıştırılır ve daha sonra genellikle çözünmüş bir şekilde olan radyum bileşiklerinin radyoaktif bozunumundan yararlanarak izole edilip elde edilir. Kullanım AlanlarıAsal gazlar aydınlatma, kaynak ve uzay keşfi endüstri alanlarında da önemli bir kullanıma sahiptir.
Asal gazlar, düşük reaktiflikleri ve benzersiz özellikleri sayesinde birçok endüstriyel ve bilimsel uygulamada vazgeçilmez hale gelmiştir. Bu gazların özellikleri ve kullanımları, modern kimya ve fizik teorileri ile daha iyi anlaşılmaktadır. |
Neden yedinci periyottaki ununoktiyum asal gaz olarak kabul edilmiyor da, 14. Grubun bir üyesi olan ununkuadyum benzer kimyasal özelliklere sahip olarak görülüyor?
Cevap yazMerhaba Asya Hanım,
Ununoktiyum, yani Oganesson (Og), periyodik tablonun yedinci periyodunda bulunmasına rağmen, kimyasal özellikleri bakımından klasik asal gazlar gibi davranmaz. Bunun sebebi, ağır elementlerin elektron dizilimlerinde relativistik etkilerin ve kuantum mekaniğinin devreye girmesidir. Bu tür etkiler, Oganesson'un beklenen inert yani tepkisiz kimyasal özelliklerinden sapmasına neden olur.
Ununkuadyum (Fl), 14. grupta yer alır ve kimyasal özellikleri bakımından kurşun ve kalay gibi elementlere benzer. Bu elementlerin kimyasal davranışları, periyodik tablodaki konumları ve elektron dizilimleri ile uyumludur. Dolayısıyla, ununkuadyumun kimyasal özellikleri daha öngörülebilir ve benzer elementler ile kıyaslanabilir durumdadır.
Sevgiler,